1. Zet jullie afspraken op papier in een schriftelijke leningovereenkomst
Een leningovereenkomst kan je zelf opstellen of laten opmaken door een advocaat. Wil je zelf de gemaakte afspraken op papier zetten, neem dan zeker alle essentiële elementen van de overeenkomst met de ontlener op, zoals:
- Het bedrag: Vermeld hoeveel je uitleent aan de ontlener, in cijfers en in letters. Vermeld er ook bij dat de ontlener verklaart dit bedrag ontvangen te hebben (cash of door overschrijving op rekening xxx) of geef aan hoe je het bedrag precies zult overmaken.
- De duurtijd: Noteer voor welke duurtijd de overeenkomst wordt opgemaakt, met andere woorden: wanneer moet er uiterlijk terugbetaald worden. Je kan hierbij een concrete datum voorzien, maar dit hoeft niet. Je kan ook een onbepaalde duurtijd koppelen aan de lening door te vermelden dat ze moet terugbetaald worden binnen de maand nadat je het bedrag terugvraagt.
- Interesten: Vraag je interesten voor het ontlenen van het bedrag? Geef dan aan welke interestvoet (percentage) er zal gelden en vanaf wanneer deze interesten zullen beginnen lopen. Indien er geen interest werd overeengekomen, geldt de wettelijke interest (nu 1,75%) vanaf de eerste aanmaning.
Je kan deze onderhandse leningovereenkomst laten registreren op het registratiekantoor in je buurt, waardoor je beschikt over het bewijs van de datum van registratie van de overeenkomst. Dit is niet verplicht. Je betaalt hiervoor een vast registratierecht. In ieder geval maak je best de overeenkomst op in zoveel exemplaren als er partijen zijn, zodoende dat elke partij een origineel exemplaar in zijn/ haar bezit heeft. Je kan een leningovereenkomst ook laten opmaken door de notaris, dewelke de lening opneemt in een authentieke notariële akte. Hierdoor krijgt de lening een uitvoerbare titel, wat betekent dat je op basis van deze akte beslag kan leggen op goederen van je ontlener indien deze weigert je terug te betalen zonder eerst langs de rechtbank te passeren. Bovendien kan je met een notariële akte een hypotheek vestigen op goederen van de ontlener als bijkomende waarborg.
2. Voorkom nietigheid: Let op de inhoudelijke vormvereisten
Bij het opmaken van de overeenkomst, moet je rekening houden met een aantal verplichte vormvoorschriften die door de wet zijn voorgeschreven (cfr. nieuw artikel 8.21 B.W.).
- Geef duidelijk aan wie de partijen zijn die bij deze overeenkomst betrokken zijn: vermeld naam, adres en eventueel de geboorteplaats, geboortedatum en het rijksregisternummer.
- Er moet verplicht met de hand worden geschreven: “goed voor het bedrag van … €” (in cijfers), en vervolgens voluit met het bedrag in letters. Het is dus niet voldoende dat het bedrag in cijfers en letters wordt getypt!
- Het spreekt voor zich dat een handtekening van alle betrokken partijen niet op de overeenkomst mag ontbreken, net zoals de plaats en de datum van de ondertekening.
TIP: Om discussies over de echtheid van de handtekening te vermijden, laat je best voor de handtekening de woorden ‘Gelezen en goedgekeurd’ schrijven, hoewel dit strikt genomen niet vereist is. Ontbreekt 1 van deze vermeldingen in de overeenkomst, dan is deze nietig en kan je dit document dus niet gebruiken om het bestaan van de lening te bewijzen. In dat geval zal je andere bewijzen moeten kunnen voorleggen.
3. Geef de gelden niet cash, maar stort ze vanop jouw rekening
Betaal het bedrag steeds via een overschrijving en laat de ontlener de lening terugbetalen via een storting. Zo laten jullie beiden sporen na en kunnen jullie bewijzen dat het geld effectief is betaald en terugbetaald. Vermeld zeker bij de mededeling bij de storting dat het om een lening gaat.
4. Opeisbaarheidsclausule
Zal jouw vriend of familielid het ontleende bedrag maandelijks (of periodiek) afbetalen? Voorzie dan ook in een opeisbaarheidsclausule om jezelf te beschermen. Wanneer jouw schuldenaar niet correct afbetaalt, kan je met deze clausule bedingen dat op dat ogenblik het gehele bedrag onmiddellijk opeisbaar wordt. Dit gebeurt niet automatisch en dient dus bedongen te worden.
5. Hoofdelijkheid
Ontleen je gelden aan een bevriend echtpaar of koppel? Neem dan zeker beide personen op als ontlener in de overeenkomst en laat hen beiden handtekenen. Vermeld ook in de overeenkomst dat de verplichting om de gelden terug te betalen tussen hen ondeelbaar en hoofdelijk geldt. Indien dit koppel of echtpaar uit elkaar zou gaan, zijn beiden persoonlijk en integraal gehouden in de betaling van de geldschuld. Met deze vijf gouden regels maak je niet enkel goede afspraken en zoals het spreekwoord zegt dus ook goede vrienden, maar zorg je er ook voor dat – moest er toch een haar in de boter zitten- jullie afspraken juridisch afdwingbaar zijn. Neem je graag het zekere voor het onzekere en wil je dat jouw overeenkomst in de juiste bewoordingen en vorm wordt opgesteld, of heb je vragen over een reeds bestaande leningovereenkomst? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.
Evelien Meyvis en Lauranne van Daele
